Cradle to Cradle

Een positieve kijk op duurzaamheid

Duurzaamheid heeft een positieve benadering nodig. De aandacht moet niet langer gericht zijn op  de verstokte zwartkijkers die team oproepen te minderen anders dreigen er rampen. Positieve visies moet meer de aandacht krijgen. Visies  die een verhoging van de leefkwaliteit koppelt aan een effectieve afstemming van onze handelen op de natuur. “Niet minder slecht maar meer beter!” is de leus.

Het begrip duurzaamheid wordt vaak verkocht door angst op te roepen. De ene keer wordt er angst gezaaid voor de zeespiegelstijging, dan weer voor grote voedseltekorten vanwege de overbevolking of  voor smeltende gletsjers door de temperatuurstijging. Telkens worden de menselijke activiteiten negatief belicht en worden we bang gemaakt voor mogelijke rampen.

Toch zijn de oplossingen van de ‘waarschuwers’ als Al Gore niet overtuigend. Ze komen niet veel verder dan alles minder slecht te doen: minder vervuiling, minder afval, minder energiegebruik. De mens moet minderen om de natuur niet te veel te belasten, daar komt hun boodschap op neer. Maar minder afval is nog steeds teveel afval, en minder vervuiling vervuilt de aarde nog steeds. Ze blijft teveel in de oude patronen hangen.

Cradle to Cradle (C2C, in het Nederlands vertaald als ‘afval wordt voedsel’) is een positievere visie op duurzaamheid. Zij probeert niet middels vermindering de aarde minder te belasten maar richt zich op het in balans blijven van de menselijke activiteiten met de kringlopen van de aarde. C2C streeft naar effectieve oplossingen. De geestelijke vaders van deze visie, Michael Braungart en William McDonough, vergelijken het graag met de kersenboom. Deze probeert ook niet op de meest efficiënte wijze met zo min mogelijk zaden een nieuwe boom te creëren. De boom is overdadig met bloesem bedekt en zorgt voor veel meer dan alleen een nieuwe boom: vogels eten de zaden en eenmaal op de grond vormt de bloesem het voedsel voor andere bomen en planten. En het beeld van de uitbundige bloesemboom is ook nog eens erg mooi.

Dit is in een notendop de essentie van cradle-to-cradle: bekommer je om het effect van je daden, niet op het beperken van oude patronen.

Zes cradle to cradle principes

Er zijn al veel producenten die producten maken volgens deze visie. Voor gebouwen staat het nog in de kinderschoenen. Een gebouw is een complex geheel dat gerealiseerd wordt uit veel verschillende materialen. Het is nog niet mogelijk dit volledig volgens de C2C visie te realiseren. Samen met XXarchitecten en het onderzoekslab C2Clabxx werken wij aan de eerste C2C woning van Nederland. Hier worden de  theorieën van C2C aan de praktijk getoetst. Wordt alle energie duurzaam opgewekt (minder energie hoeft niet, als het maar duurzaam wordt opgewekt), worden geen giftige stoffen gebruikt die de aarde teveel belasten. En worden materialen gebruikt die weer volledig hergebruikt worden.

Het project is in de media gevolgd door o.a. het vakblad Stedebouw & Architectuur. Volg de blogs op het Stedebouw & Architectuur C2C-plein.

MATERIAAL

Een van de grondbeginselen van cradle to cradle is het principe van een dubbele kringloop. De eerst is de natuurlijke kringloop, die centraal staat bij het traditionele duurzaamheidsdenken. Aan het eind van de levensduur van een materiaal wordt afval opgenomen en afgebroken tot voor de natuur onschadelijke stoffen.

Cradle to cradle gebruikt ook een tweede kringloop: de technische. Producten die in zichzelf een grote milieubelastend effect hebben kunnen worden toegepast, als ze maar volledig in deze technische kringloop blijven. Beide systemen kunnen naast elkaar worden toegepast.

BODEM EN WARMTE

Hernieuwbare bronnen zoals zonne-energie en grondwarmte zijn bij uitstek cradle to cradle elementen. Via PV-cellen kan zonnestraling omgezet worden in elektriciteit. Hoe meer, des te beter. Het vermindert aanzienlijk de belasting van het elektriciteitsnet. Sterker nog, bij genoeg opwekking kan zelfs aan het net worden teruggegeven.

Het gegeven dat de temperatuur in dieper gelegen grondlagen constant zijn kan gebruikt worden om in de zomer warmte op te slaan en koelte naar boven te halen. Omgekeerd kan in de winter relatief warm water uit de grond gehaald worden om het huis te verwarmen.

COMFORT

Waarom gebruiken we drinkwater als er genoeg water uit de hemel komt vallen?

Deze vraag is binnen het gedachtegoed van C2C een zeer relevante. Door middel van een aparte rioolsysteem kan opgeangen regenwater minimaal gezuiverd worden, zodat het geschikt wordt om de toiletten mee door te spoelen. Dit water kan vervolgens via een natuurlijk zuiveringsproces gerust aan het grondwater terug worden gegeven.

Op deze wijze wordt het reguliere rioolsysteem overbodig en hoeft er een stuk minder op kostbare wijze te worden gezuiverd.

WATER

Naast electriciteit kan uit zonnewarmte ook warm water worden opgewekt. Door middel van zogenaamde zonnecollectoren wordt het water opgewarmt en opgeslagen in een buffevat. De warmte hieruit kan worden gebruikt om via een warmtewisselaar warm kraanwater te verkrijgen.

In het geval van de wintermaanden kan een kachel het eventuele tekort aan zonnewarmte aanvullen. Deze kachel verhoogd tevens het comfort in de woning, een belangrijk aspect binnen cradle to cradle.

VENTILATIE

Tegenwoordig is elk nieuwbouw huis uitgerust met een uitgebreide installatie om enkel te voorzien in de behoefte van verse lucht. Dit leidt echter niet altijd tot een groter comfort, sterker nog: het heeft vaak een verslechtering van het binnenklimaat tot gevolg.

Cradle to cradle dwingt ons na te denken over of al deze middelen wel nodig zijn. Met het principe dat warme lucht opstijgt kan op een natuurlijke wijze een luchtstroom op gang gebracht worden die de woning vn verse lucht voorziet. Het maakt niet alleen mechanische ventilatie overbodig maar creeert tevens een groter wooncomfort.

LUCHT

Naast natuurlijke ventilatie is ook de doorspuibaarheid van een woning een balangrijk middel om het binnenklimaat te optimaliseren. Genoeg te openen ramen en deuren voorzien in verversing en koeling op de momenten dat het gewenst is.

Lees meer op de projectpagina C2C woning